a.) CLOSTİDİUM BOTULİNUM:
Hastalık yapıcı etken |
Clostridium botulinum tarafından üretilen nörotoksinler |
Kuluçka süresi |
12 – 36 saat |
Belirtiler |
Mide bulantısı, kusma, ishal, yorgunluk, baş ağrısı, ağzın kuruması, çift görme, adale felci, solunum yetmezliği |
Muhtemel kirletici |
Düşük asitli konserve gıdalar, etler, sucuk, sosis, balık |
Önleme yöntemi |
Hijyenik konserve üretimi, tam ve dikkatli pişirme |
b.)CLOSTRİDİUM PERFRİNGENS :
| Hastalık yapıcı etken |
İçme suyu veya sütün bulaşması |
| Kuluçka süresi | 8 – 24 saat |
| Belirtiler |
Baş ağrısı, titreme, ishal, karın ağrıları |
| Muhtemel kirletici | Et, tavuk, yeterli sıcaklıkta servis yapılmayan gıdalar |
| Önleme yöntemi |
Besinlerin pişirildikten sonra çabuk soğutulması, sıcak yemeklerin 63 derecede tutulması |
c.) CAMPYLOBACTER JEJUNİ :
Hastalık yapıcı etken |
Çok az miktarlar ile bulaşma bile hastalık yapabilir |
Kuluçka süresi |
1 – 7 gün |
Belirtiler |
Mide bulantısı, karın krampları, ishal, baş ağrısı |
Muhtemel kirletici |
Çiğ süt, yumurta, tavuk, çiğ dana eti, keklerdeki şekerli krema, su |
Önleme yöntemi |
Sütün pastörizasyonu, yeterli ısıl işlem, çapraz kirlenmenin önlenmesi |
d.) CRYPTOSPORİDİUM PARVUM :
| Hastalık yapıcı etken |
|
| Kuluçka süresi | 2 – 10 gün |
| Belirtiler |
İyi huylu mide kramplarıyla birlikte sulu ishal, mide bulantısı, iştah kaybı, belirtiler 10 – 15 gün sürebilir |
| Muhtemel kirletici | Su ve süt, insandan insana |
| Önleme yöntemi |
Tuvaletten sonra ellerin yıkanması |
e.) ESCHERİCHİA COLİ :
Hastalık yapıcı etken |
E. coli |
Kuluçka süresi |
2 – 4 GÜN |
Belirtiler |
Kanamalı barsak iltihabı |
Muhtemel kirletici |
Çiğ süt, tavuk, çiğ dana eti, su |
Önleme yöntemi |
Yeterli ısıl işlem, çapraz kirlenmenin önlenmesi |
f.) LİSTERİOSİS :
| Hastalık yapıcı etken |
Lysterio monocytogenes ile bulaşma |
| Kuluçka süresi | 2 gün – 3 hafta |
| Belirtiler |
Menenjit, bebek düşüğü |
| Muhtemel kirletici | Sebze, süt, peynir, et, deniz ürünleri |
| Önleme yöntemi |
Sütün pastörizasyonu, besinlerin uygun pişirilmesi, çapraz kirlenmenin önlenmesi, sanitasyonun etkin olarak sağlanması |
g.) NORWALK VİRÜS :
Hastalık yapıcı etken |
|
Kuluçka süresi |
12 – 24 saat |
Belirtiler |
Mide bulantısı, karın ağrısı, kusma, ishal |
Muhtemel kirletici |
Çiğ istridye/kabuklular, su ve buz, insandan insana |
Önleme yöntemi |
Atık su arıtma sistemlerinin etkin çalıştırılması ve sulara lağım sularının karışmasının önlenmesi |
h.) SALMONELLA :
| Hastalık yapıcı etken |
|
| Kuluçka süresi | 12 – 48 saat |
| Belirtiler |
Mide bulantısı, kusma, ishal, karın ağrısı, nezle, titreme, öğürme |
| Muhtemel kirletici | Et, tavuk, yumurta ve süt ürünleri |
| Önleme yöntemi |
Etkin ısıl işlem, çapraz kirlenmenin önlenmesi
|
ı.) STAPHYLOCOCCUS :
Hastalık yapıcı etken |
Staphylococcus aureus’ un hastalık yapan türleri tarafından üretilen toksinler |
Kuluçka süresi |
1- 6 saat |
Belirtiler |
Mide bulantısı, karın ağrısı,ciddi kusma, ishal |
Muhtemel kirletici |
Krema, dondurulmuş fırıncılık ürünleri, jambon yumurta, patates salatası, krem soslar |
Önleme yöntemi |
Etkin ısıl işlem, çapraz kirlenmenin önlenmesi, sanitasyon |
i.)TOXOPLAZMA GONDİ :
| Hastalık yapıcı etken |
Parazitik bulaşma |
| Kuluçka süresi | 5 – 23 gün |
| Belirtiler |
Sağlıklı çocuk ve erişkinlerde hafif belirtiler, anne karnındaki bebeklerde ve bağışıklık sistemi zayıf insanlarda toxoplasmosise neden olur |
| Muhtemel kirletici | Kedi, fare ve kuş pisliği |
| Önleme yöntemi |
Etkin kemirgen, kedi ve kuş mücadelesi |
j.)YERSİNİA ENTEROCOLİTİCA :
Hastalık yapıcı etken |
|
Kuluçka süresi |
1 – 3 gün |
Belirtiler |
Barsak iltihabı, taklitçi akut apandisit |
Muhtemel kirletici |
Çiğ süt, çikolatalı süt, su, domuz, diğer çiğ etler |
Önleme yöntemi |
Sütün pastörizasyonu, besinlerin etkin ısıl işleme tabi tutulması, çapraz kirlenmenin önlenmesi |